Тrinaestog maja 1976. godine Njujork Netsi, predvođeni neponovljivim Džulijusom Irvingom, su pobjedom u šestoj utakmici finala plejofa protiv Denver Nagetsa stavili tačku na odličnu sezonu i sa ukupnih 4-2 došli do druge titule šampiona ABA lige. Zavjesa je spuštena u dvorani “Nassau Veterans Memorial Coliseum” na Long Ajlendu, a Doktor Džej prema očekivanjima proglašen za najkorisnijeg igrača lige.

Trijumf nad Nagetsima bio je ujedno i kulminacija uspjeha „Mrežica“ u kratkoj istoriji kluba koji je osnovan devet godina ranije pod nazivom Njujork Amerikens. Tog ljeta Netsi će prodati Irvinga Filadelfiji za tri miliona dolara (basnoslovnа suma za ondašnje prilike!), a četiri ABA ligaša – Njujork Netsi, Denver Nagetsi, Indijana Pejsersi i San Antonio Sparsi – će ući u NBA nakon dugoočekivane fuzije dvaju liga. Po završetku naredne sezone „Mrežice“ sele u Nju Džersi, a njihov najveći domet u NBA ostaće dva uzastopna finala početkom novog milenijuma u kojima će, predvođeni Džejsonom Kidom, oba puta ostati kratkih rukava.

Te daleke 1976. letećeg Doktora Džeja su na djelu mogli vidjeti samo oni srećnici koji bi kupili ulaznicu da gledaju Netse. Nijedna televizijska kuća nije bila spremna da izdvoji novac za prenose, čemu je dijelom kumovala i sama ABA. Ligu je bio glas da apostrofira individualizam i atrakcije na parketu čiji je primaran cilj zabava publike, a sve to nauštrb fundamentalnih vrijednosti košarke kao što su timska igra, taktička sprema i disciplina. Taj “harlemovski” pečat loptanja s betonskih igrališta pratiće ABA ligu do samog gašenja, tj. fuzije sa “starijom sestrom”. Bez obzira na status košarkaškog “pastorčeta”, ABA se na raznorazne načine dovijala da u igru uvede novine i privuče što veći broj gledalaca: igralo se šarenim, trobojnim loptama, uveden je šut za tri poena, a 1976. održano prvo takmičenje u zakucavanju na kojem je, naravno, trijumfovao nezaobilazni “Doktor” (za one malo mlađe – odraz s linije slobodnih bacanja, let kroz reket i spektakularno “kucanje” je “patentirao” Irving, a Majkl Džordan modifikovao 12 godina kasnije).

Istovremeno, liga je bila nestabilna, klubovi, opterećeni finansijskim problemima, su se gasili preko noći, a komesari ređali kao na traci (sedmorica za 9 godina postojanja lige)! Sve to je u poređenju s konzervativnom NBA kreiralo ABA imidž “neozbiljne” alternative. Pa ipak, pozamašni ugovori su bili jak mamac za asove poput Artisa Gilmora, Džordža Gervina, Morisa Lukasa, Mozesa Melouna i već pomenutog Doktora Džeja. Na čelu sa nevjerovatno skočnim akrobatom u konvers patikama čija je afro frizura postala maltene zaštitni znak “mrežica“, Njujorčani su osvojili dva šampionska prstena u ABA ligi i jako zalupili vrata u odlasku. Bio je to ujedno i “labuđi pjev” Netsa za koje će NBA titula svih ovih godina ostati neostvaren san.

Tačno 40 godina kasnije “mrežice“ pokušavaju da dosanjaju taj isti san trošeći ruske milione, ali zasada ide dosta teško. Od trenutka kad je kupio klub sredinom 2010. godine, milijarder iz Moskve Mihail Prohorov je vukao poteze koji su garantovali medijsku pažnju i naslovne stranice, međutim, malo toga je pretočeno u uspjeh na terenu. Netsi su se vratili u Njujork, svili gnijezdo u velelepnoj dvorani u Bruklinu, potpisivali najskuplje asove i dijelili najveće plate.

Nekadašnji gazda moskovskog CSKA (iz vlasničke strukture kluba je izašao 2008. nakon prodaje kontrolnog paketa akcija kompanije Noriljski Nikl kojoj pripada “armija” – kupac je bio aluminijumski gigant RUSAL milijardera Olega Deripaske) je s velikim ambicijama ušao u NBA projekat i u startu neoprezno obećao titulu u roku od pet godina. “Ako ekipa za to vrijeme ne osvoji šampionski prsten, oženiću se!” dodao je Prohorov, inače okorjeli neženja. Niko ga nije vukao za jezik, a bez obzira na ogromna ulaganja (u sezoni 2013/14 Netsi su platili skoro 91 milion dolara poreza na luksuz što je apsolutni rekord NBA) i plejadu asova koja je za kratko vrijeme prodefilovala Bruklinom (Kevin Garnet, Pol Pirs, Deron Vilijams, Džo Džonson, Andrej Kirilenko…) Netsi su u proteklih šest sezona samo tri puta izborili plasman u plejof u kom su najdalje otišli pretprošle godine, do polufinala Istočne konferencije. Titula ni nakon pet godina nije stigla u “Barclays Center”, a Prohorov je vješto eskivirao ženidbu, rekavši da je umjesto njega na ludi kamen stao Adam Silver, i u video poruci navijačima Netsa “o istom trošku” čestitao vjenčanje komesaru lige.

U međuvremenu, u klupskoj politici je napravljen očekivani zaokret – bacanje džakova para na skupe akvizicije više nije u trendu, trošiće se umjerenije i graditi na duge staze. Početkom godine za generalnog menadžera je postavljen Novozelanđanin Šon Marks, koji je tokom svog dugogodišnjeg boravka u San Antoniju prošao “visoke škole” Grega Popovića i Ar Si Bjuforda kao igrač, član stručnog štaba i jedan od čelnika uprave. Marks se latio posla, a u samom vrhu njegovog spiska prioriteta bio je izbor novog šefa stručnog štaba. U proteklih šest godina Netse su trenirali Ejveri Džonson, Pi Džej Karlesimo, Džejson Kid, Lajonel Holins i Toni Braun kao v.d. glavnog trenera nakon što je Holinsu u januaru uručen otkaz. Ostvareni skor (21-61) bio je dovoljan ove sezone tek za pretposljednje mjesto na Istoku ispred “fenjeraša” iz Filadelfije, pa je smjena na kormilu bila neminovna.

Mukotrpan posao “graditelja” koji od trenutnog tima sa par vedeta i mnogo mladih igrača u dogledno vrijeme (naravno, uz adekvatna pojačanja) treba da stvori kolektiv koji će da napada titulu sigurno nije bio dovoljno jak mamac za afirmisane stručnjake poput Toma Tibodoa, Skota Bruksa ili Džefa Van Gandija. Licitiralo se raznim imenima, a izbor je na kraju pao na Kenija Etkinsona, pomoćnog trenera Atlanta Hoksa, 48-godišnjaka s Long Ajlenda koji je veći dio svoje igračke karijere proveo u Evropi. Etkinson je u NBA počinjao kao specijalista za individualan rad s igračima, stručnjak u poslu čiji je primaran cilj razvoj i napredak pulena. Prema Marksovim riječima, takav player development expert se idealno uklapa u novu viziju Bruklin Netsa, uzimajući u obzir da se ona dobrim dijelom oslanja na mlade talente koji će vremenom dobijati veće uloge i biti ključan dio sistema. Etkinsonovo osmogodišnje iskustvo pomoćnog trenera u Njujork Niksima i Atlanta Hoksima takođe ima svoju težinu, tim više što je posljednje četiri godine bio desna ruka Majka Badenholcera, još jednog iz mnogobrojnog niza stručnjaka koji su zanat pekli kod Grega Popovića.

(nastaviće se)

Photo: YouTube, NBA